Blog
Adwokat Milena Nowicka
Alimenty to jeden z tych tematów, który budzi dużo emocji, a jednocześnie równie wiele wątpliwości. Jak dużych kwot można domagać się w imieniu dziecka? Jak długo rodzic musi płacić alimenty? I czy ich wysokość ustalona przez sąd obowiązuje raz na zawsze? To tylko kilka z wielu często powtarzających się pytań. Odpowiedzi na nie znajdziesz w tym artykule.
Zgodnie z Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym alimenty na dziecko to świadczenia umożliwiające zapewnienie środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania dziecka.
Zauważ, że z tej definicji w żaden sposób nie wynika, by alimenty wiązały się ściśle z pieniędzmi. Równie dobrze obowiązek alimentacyjny względem dziecka możesz spełniać, zapewniając mu dach nad głową, wyżywienie, ubrania itd., czyli stwarzając odpowiednie warunki do dorastania i rozwoju.
Co ważne, obowiązek alimentacyjny dotyczy obojga rodziców – niezależnie od tego, czy są małżeństwem, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, czy też żyją zupełnie osobno. W przypadku tego ostatniego scenariusza zwykle dziecko na stałe przebywa z jednym z rodziców. To on zapewnia wtedy mieszkanie, wyżywienie i przedmioty codziennego użytku. Drugi rodzic wypełnia natomiast swój obowiązek alimentacyjny w formie zapłaty comiesięcznej, ustalonej kwoty. I to właśnie z tą ostatnią sytuacją zwykle kojarzy się pojęcie alimentów na dziecko.
Wbrew błędnemu, ale powszechnemu przekonaniu obowiązek alimentacyjny nie kończy się w momencie, gdy dziecko osiągnie pełnoletność. Pewnym kryterium granicznym będzie nie wiek, a możliwość samodzielnego utrzymania się.
Z tego powodu alimenty na dziecko rodzic będzie musiał płacić np. gdy jego potomek jest już pełnoletni, ale obecnie studiuje – pogodzenie nauki z pracą może się przecież okazać trudne, a czasem i niemożliwe. Z drugiej strony jeśli np. dziecko ukończyłoby szkołę zawodową i miało możliwość podjęcia pracy, ale by tego nie zrobiło (i jednocześnie nie rozpoczęło wyższych studiów), można uznać, że jest się w stanie samodzielnie utrzymać, a co za tym idzie – rodzic nie ma już obowiązku płacenia alimentów.
Jedna z najważniejszych kwestii w kontekście alimentów to ta, jak dużej kwoty można się domagać w imieniu dziecka.
Niestety, jak to bywa w tego typu przypadkach, trudno tu o jedną, prostą i krótką odpowiedź. Sytuacja, w której każde dziecko – niezależnie od sytuacji finansowej, rodzinnej i od swoich potrzeb – otrzymuje tę samą kwotę w ramach alimentów, byłaby niesprawiedliwa. Właśnie dlatego każdy przypadek rozpatruje się indywidualnie.
Jak w takim razie ustala się wysokość alimentów? Decydujące będą tu dwa czynniki, takie jak:
1. Usprawiedliwione potrzeby dziecka
2. Zarobkowe i majątkowe możliwości rodzica.
Jakie potrzeby uznaje się za „usprawiedliwione”? Zdecydowanie nie chodzi tu o zapewnienie dziecku minimalnego standardu. Przyjmuje się, że powinno mieć ono możliwość „godnej egzystencji”.
W praktyce wygląda to więc w ten sposób, że pod uwagę bierze się nie tylko potrzeby fizyczne (wyżywienie, mieszkanie, leczenie itd.). Znaczenie mają także potrzeby duchowe – możliwość rozwoju hobby, uczestniczenia w dodatkowych zajęciach, wyjazdów na wakacje itd.
Tym samym po pierwsze, wysokość alimentów będzie się różnić w zależności od sytuacji konkretnego dziecka – np. to wymagające kosztownego leczenia prawdopodobnie będzie potrzebować wyższych alimentów niż dziecko zdrowe. Po drugie, wraz z wiekiem i pojawieniem się nowych potrzeb wysokość alimentów może ulec zmianie.
Oczywiście potrzeby dziecka to nie wszystko. Znaczenie ma także to, jak dużą kwotę rodzic rzeczywiście jest w stanie comiesięcznie płacić. Chyba nie zdziwi Cię fakt, że w przypadku rodzica zarabiającego 10 tysięcy złotych miesięcznie alimenty mogą być wyższe niż gdyby osiągał on dwa razy mniejszy dochód – nawet, gdyby potrzeby dziecka w obu tych sytuacjach okazały się takie same.
Co jednak ważne, pod uwagę bierze się zawsze rzeczywiste możliwości zarobkowe, a nie, to ile aktualnie zarabia rodzic. W przeciwnym razie łatwo byłoby uniknąć płacenia wysokich alimentów, np. podejmując gorzej płatną pracę.
Jak możesz domyślać się po przeczytaniu poprzedniego akapitu, istnieje wiele sytuacji, w których można złożyć wniosek o podwyższenie alimentów i domagać się w imieniu dziecka wyższych kwot niż otrzymywane do tej pory.
Stanie się tak, gdy zmianie ulegnie jeden z dwóch wyżej opisanych czynników – zwiększą się potrzeby dziecka i/lub możliwości finansowe rodzica, który te alimenty płaci. Pozew o podwyższenie alimentów możesz wnieść m.in. gdy Twoje dziecko przewlekle zachoruje albo zmienią się jego potrzeby np. z uwagi na wiek.
Znaczenie może mieć także sytuacja gospodarcza. Zwróć uwagę, że kwota ustalona np. 5 lat temu obecnie może mieć zupełnie inną faktyczną wartość. Alimenty na dziecko w 2022 roku wysokości tysiąca złotych stwarzają znacznie mniej możliwości niż jeszcze kilka lat temu.
Podobnie sprawa wygląda, gdy to sytuacja rodzica zobowiązanego do zapłaty ulegnie poprawie – np. odzyska on zdrowie i będzie mógł wrócić do pracy albo zwiększy swoje kompetencje, a tym samym także dochody.
Z drugiej strony alimenty mogą zmienić się także na niekorzyść dziecka. Gdy sytuacja finansowa rodzica się pogorszy, ma on prawo wnioskować o obniżenie alimentów. Oczywiście wciąż decydujące będą tu możliwości zarobkowe, a nie rzeczywiste dochody.
Sprawy o alimenty zwykle kojarzą się z postępowaniem rozwodowym. W praktyce jednak ustalenie alimentów może przebiegać:
Jak już wiesz, bez złożenia pozwu o zapłatę alimentów (ewentualnie złożenia odpowiedniego wniosku w ramach pozwu rozwodowego) się nie obejdzie. Musisz więc wiedzieć, jak przygotować takie pismo.
Oczywiście nie bez powodu wiele osób decyduje się skorzystać z pomocy prawnika. Po pierwsze, bez doświadczenia prawniczego możesz mieć trudności z dopilnowaniem wszystkich kwestii formalnych. Poza tym, od tego, jak uargumentujesz swoje stanowisko, zależy, jakiej wysokości alimenty otrzyma Twoje dziecko.
Jeśli jednak z różnych względów zdecydujesz, że chcesz ubiegać się o alimenty bez profesjonalnej pomocy, pozew o alimenty łatwiej przygotujesz, wykorzystując wzory dostępne w internecie. Koniecznie jednak upewnij się, że są aktualne – przepisy często się zmieniają, a co za tym idzie – inne są tez wymogi formalne. Upewnij się też, że w pozwie znalazło się 7 kluczowych elementów.
Pozew będziesz składać do właściwego sądu. Musisz więc upewnić się, że wskażesz jego nazwę i adres. Oznaczenie sądu umieszcza się po prawej stronie pozwu, niemal na samej górze – pod oznaczeniem miejscowości i daty przygotowania pisma.
Druga istotna kwestia to wskazanie, kogo dotyczy cała sprawa. Po lewej stronie pozwu powinny znaleźć się więc takie dane jak imię, nazwisko, adres zamieszkania i PESEL dotyczące:
W pozwie musisz też wskazać wartość przedmiotu sporu, a więc kwotę, której domagasz się w ramach postępowania. Oczywiście trudno w tym przypadku obliczyć łączną sumę alimentów, jakie rodzic miałby zapłacić w kolejnych latach. Właśnie dlatego WPS ustala się jako sumę za cały rok. Krótko mówiąc – aby określić prawidłową wartość przedmiotu sporu, musisz pomnożyć żądaną miesięczną kwotę przez 12.
Kolejny krok to wskazanie, czego dotyczy pismo, a więc umieszczenie stosownego nagłówka – w tym przypadku będzie to „pozew o alimenty”.
Ostatnią kwestią formalną będzie określenie żądań, np. poprzez zdanie „w imieniu małoletniego wnoszę o...” i wymienienie poszczególnych wniosków w podpunktach.
Pierwsze 5 kwestii odnosiło się ściśle do wymogów formalnych pisma. Teraz czas na najbardziej rozbudowaną część pozwu, czyli tzw. osnowę. W tym miejscu musisz przedstawić cały stan faktyczny, wytłumaczyć, dlaczego wnosisz o alimenty, a przede wszystkim – uzasadnić ich wysokość.
Do Twoich zadań należy więc przedstawienie dowodów, które wykażą, że żądana kwota odpowiada uzasadnionym potrzebom małoletniego i że jednocześnie mieści się w zakresie możliwości zarobkowych drugiego rodzica.
Na końcu pozwu wymień wszystkie załączniki, jakie dołączysz do pisma. Oprócz samych dowodów znajdzie się tam m.in. odpis pełnomocnictwa (jeśli korzystasz z pomocy prawnika).
Choć prawo do alimentów masz nie Ty, a Twoje dziecko, pozew składasz w imieniu małoletniego jako jego przedstawiciel ustawowy. Z tego powodu to Ty musisz podpisać się pod takim pismem.
Jak złożyć pozew o alimenty?
Aby uruchomić całe postępowanie, najpierw musisz jeszcze złożyć przygotowane pismo. Możesz to zrobić bezpośrednio w biurze podawczym sądu. Alternatywę stanowi wysłanie listu – najlepiej jako listu poleconego.
Pozostaje jeszcze jedna istotna kwestia – gdzie złożyć pozew? W tym przypadku masz dwa rozwiązania. Sądem właściwym będzie sąd rejonowy:
To do Ciebie należy wybór, w którym z tych sądów złożysz pozew.
Niestety, to, że sąd przyzna alimenty Twojemu dziecku, nie gwarantuje automatycznie, że drugi rodzic rzeczywiście będzie wywiązywał się ze swojego obowiązku. Nie oznacza to jednak, że wasze wspólne dziecko pozostanie tylko na Twoim utrzymaniu, a Ty nie masz żadnego pola manewru. Istnieje kilka dróg, z których możesz skorzystać, gdy rodzic nie płaci alimentów.
W pierwszej kolejności możesz udać się do komornika. Wyrok zasądzający alimenty jest opatrzony tzw. klauzulą wykonalności. Oznacza to, że na podstawie wyroku komornik może dochodzić zapłaty alimentów od rodzica, który uchyla się od tego obowiązku.
Aby tak się stało, musisz jeszcze przygotować wniosek o wszczęcie egzekucji. Jest to stosunkowo proste pismo, dlatego nie powinno być większych trudności z jego przygotowaniem. Zawsze też możesz skorzystać z pomocy prawnika.
W ramach egzekucji komornik ustali składniki majątku, z których może odzyskać należne alimenty. Pamiętaj, że nawet jeśli rodzic ma inne długi, nie odbiera Ci to szansy na uzyskanie alimentów – roszczenia alimentacyjne mają bowiem pierwszeństwo nad innymi zobowiązaniami.
W niektórych przypadkach rozwiązaniem może się okazać także Fundusz Alimentacyjny. Nie możesz jednak skorzystać z niego w każdym przypadku. Konieczne jest jeszcze spełnienie kilku warunków:
• bezskuteczność egzekucji – najpierw musisz uruchomić postępowanie egzekucyjne. Dopiero gdy okaże się ono bezskuteczne (czyli w ciągu 2 miesięcy nie uda się uzyskać pełnych alimentów), masz prawo zwrócić się do Funduszu Alimentacyjnego,
• niewielki dochód na osobę – świadczenia z Funduszu należą się tylko w przypadku, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza 900 zł miesięcznie,
• wiek dziecka – świadczenie z funduszu otrzyma jedynie dziecko poniżej 18. roku życia (albo poniżej 25., gdy wciąż uczy się w szkole lub na uczelni wyższej).
Wypłaty z Funduszu Alimentacyjnego są przy tym niewielkie – Twoje dziecko uzyska maksymalnie 500 zł.
Czasami rodzic zobowiązany do zapłaty zrobi wszystko, by uniknąć tego obowiązku – łącznie z pozbywaniem się swojego majątku i późniejszym wykazywaniem, że nie jest w stanie płacić ustalonej kwoty.
Przepisy przewidują tutaj jednak pewien środek ochrony – skargę pauliańską. Jeśli rodzic pozbywa się majątku ze szkodą dla dziecka, możesz złożyć do sądu pozew o uznanie takiej czynności (np. przepisania mieszkania) za bezskuteczną. Dzięki temu nadal możliwe będzie wyegzekwowanie alimentów z danego składnika majątku.
Niepłacącego alimentów rodzica można też wpisać do rejestrów z wykazami osób zadłużonych. Szczególnie skuteczne okaże się to, gdy rodzic prowadzi działalność gospodarczą albo stara się o kredyt. Wtedy na pewno będzie mu zależeć na dobrej opinii finansowej.
Oczywiście wpisanie do rejestru dłużników odniesie skutek przede wszystkim w sytuacji, gdy drugi rodzic ma pieniądze, by płacić alimenty, ale z różnych powodów nie chce wywiązywać się z tego obowiązku. Informacja o zadłużeniu może okazać się dla takiej osoby świetną motywacją, by jednak uregulować wszystkie należności.
Jak widać, temat alimentów jest bardziej skomplikowany, niż mogłoby się wydawać. Jedno natomiast nie budzi wątpliwości – Twoje dziecko ma prawo oczekiwać, że zarówno mama, jak i tata zapewnią mu odpowiednie warunki do wychowania i rozwoju. Jeśli więc drugi rodzic nie płaci alimentów albo dotychczas otrzymywana kwota stała się niewystarczająca, nie musisz przejmować na siebie całego finansowego ciężaru. Przepisy stwarzają Ci wiele możliwości, by uzyskać alimenty na dziecko albo zmienić ich wysokość.
Jakie są najczęstsze pytania i odpowiedzi w tematyce alimentów na dziecko?
Czy można płacić alimenty na konto dziecka?
Póki Twoje dziecko nie osiągnie pełnoletności, pieniądze nie mogą trafiać bezpośrednio na jego konto bankowe. Zamiast tego rodzic zobowiązany do zapłaty alimentów powinien wpłacać je na rachunek wskazany przez Ciebie jako opiekuna prawnego.
Jak zawiesić płacenie alimentów?
Jeśli jesteś rodzicem zobowiązanym do płacenia alimentów, a Twoja sytuacja finansowa znacząco się pogorszy lub dziecko będzie już w stanie samodzielnie się utrzymać, możesz wnioskować w pozwie o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Po tym jak sąd przychyli się do Twojego stanowiska, masz prawo wstrzymać płatność alimentów.
|
Kancelaria: Romulada Traugutta 84/1A, 82-300 Elbląg |
|
Zadzwoń do nas: |
|
E-mail: |
